De controle kwijt zijn

In dit artikel gaat het over momenten in je leven dat je de controle even helemaal kwijt bent. Ik werk (*) geregeld met mensen die iets heftigs hebben meegemaakt zoals:

- een ernstige diagnose te horen krijgen
- een bevalling met complicaties
- een onverwacht ontslag
- een brand
- een inbraak of beroving
- een geweldsincident
- een ongeluk op het werk of in het verkeer
- het verliezen van een dierbare

Als ik doorvraag over wat het zo ontzettend heftig maakt, ook nu nog, krijg ik heel vaak als antwoord: "het is niet eerlijk en ik was de controle kwijt". Heel begrijpelijk natuurlijk. Op zulke momenten ís er ook geen controle. En niemand verdient dit soort ervaringen. Het gebeurt zonder aankondiging. Verstand uit, instinct aan.

Weet je het zeker?
Vervolgens vraag ik: "had je vóór deze gebeurtenis wél controle?" Ook dan zijn de antwoorden vaak hetzelfde: 'ja'. En soms hoor ik er een onuitgesproken 'duhuh', achteraan. Het leven vóór de ramp was immers een stuk overzichterlijker en voorspelbaarder.
"Weet je dat zeker?", vraag ik dan. Had je ook controle toen je die concertkaartjes misliep? Toen je ondanks poetsen toch een gaatje in je kies had? Toen het regende op de camping? Toen je band lek was? Kon je vóór deze gebeurtenis je leven helemaal inrichten zoals jij dat wilde? "Euh... nee".

Illusie voor de veiligheid
Controle is een illusie. We hebben geen controle, we hebben onszelf wijsgemaakt dat we controle hebben en dat voelt fijn. Het is een slimme manier om ons een veilig gevoel te geven. Maar dat maakt het nog niet waar. De pijnlijke realiteit is dat er elk moment een ramp kan gebeuren, zoals een bericht krijgen met slecht nieuws. Je kunt zomaar dood neervallen zonder dat je daar controle over hebt. Maar het is niet fijn en ook niet gezond om daar de hele dag bij stil te staan.
Maar ik heb toch wel invloed? Ik kies toch zelf mijn pad? Zeker, je maakt keuzes, de hele dag door. Maar weet jij zeker wat er gebeurt als je voor A kiest en niet voor B? Je kunt iets verwachten op basis van ervaringen uit het verleden. Oorzaak en gevolg bestaan, net als logica en kansberekening. Toch is er geen controle. Als je dat kunt aannemen, inclusief het ongemak dat daar bij hoort, dan ben je al een heel eind.

Verwarring
Ik denk dat we 'controle' verwarren met 'het voelt fijn'. En 'geen controle' met 'het voelt niet fijn' (in allerlei gradaties). Op het moment van een schokkende gebeurtenis of een plotseling onzekere toekomst heb je een 'extreme ervaring van niet fijn'. Je lichaam doet er onder alle omstandigheden van alles aan om de veiligheid te bewaren door allerlei acties of blokkades in gang te zetten. En nee dat voelt niet fijn. Maar je bent er. Ondanks dat er geen controle is, en soms zelfs niet eens een keuze. Soms is er alleen maar een instinctieve reactie. Dat is echt niet fijn. Maar zo werkt ons menselijke systeem.

Bewust verwerken
Het 'enige' wat het van je vraagt is het (naderhand) verwerken van de stressreacties en de emoties die zo nu en dan worden getriggerd. Let op: ik zeg niet dat dat makkelijk is. Teruggaan naar pijnlijke herinneringen, de emoties en stress opnieuw ervaren vanuit een veilig NU, kan uitdagend zijn (bij grote impact doe je dat bij voorkeur onder begeleiding).
Het betekent óók dat je oefent (en soms stuntelt) met het verdragen van het feit:

dat je niet (nooit!) weet hoe de toekomst zal zijn voor jou en je dierbaren en dat dat 'niet fijn' voelt.
dat er geen controle is - geen zekerheden. Het gaat zoals het gaat en dat voelt hopelijk vaak fijn maar niet altijd.
dat je -gelukkig- een lichaam hebt dat instinctief doet wat het doen moet in noodsituaties. Ook als dat alles behalve fijn voelt.

De kunst van het verdragen
Vanuit het besef dat je er simpelweg BENT (gedurende de tijd dat je dit tijdelijke lichaam HIER en NU hebt), ondergaan en verdragen wat er gebeurt, ondanks geen controle, maar mèt keuzes, dàt is volgens mij een ware Levenskunst. En niemand heeft gezegd dat dat makkelijk of eerlijk zou zijn. Het is wat het is.
En hoewel het geen rampen kan voorkomen, voelt het voor mij wel fijn dat ik weet dat ik verschillende vaardigheden heb (en mensen om me heen!) om te dealen met de dingen die gebeuren. En gelukkig zijn er - zelfs in uitdagende tijden - ook nog heel veel omstandigheden die een fijn gevoel geven 💜

Emotional Freedom Techniques
(*) Tijdens de EFT sessie werken we met de vastgezetten stressreactie die nog voelbaar is in het lichaam. Dat moment dat de schokkende woorden werden gesproken, de - soms letterlijke - klap, de blik die je zag. Maar ook recente triggers. Alle aspecten die de ervaring 'niet fijn' maken.
Het lichaam reageerde toen als vanzelf, onderging het zoals het dat op dat moment deed zonder nadenken en afwegen. Het houdt die reactie vaak vast en dat voelt dan ook naderhand 'niet fijn'. EFT is geen manier om controle te krijgen. Het is een manier (een keuze) van omgaan met geen controle hebben. Slechts een hulpmiddel om het Leven te verdragen. Om te ontladen. Dan komt er ruimte voor de meer fijne gevoelens.

Wil je de kleine dingen die gebeuren zèlf verwerken? Dan zou je wat kunnen hebben aan de cursus Grip op stress en emoties. Geen controle, wel wat grip. Ik leer het je graag in de online cursus.

Online cursus Grip op stress en emoties